آموزش طراحی بسته بندی: راهنمای جامع برای مبتدیان

اگر برای اولین بار است که می خواهید طراحی بسته بندی انجام دهید مطمئنا انجام این کار بسیار دشوار به نظر می رسد، اما در اینجا می آموزید که چگونه می توان با طرح قالب بسته بندی و داشتن نگاه سه بعدی به ایده ،چنان دشوار هم نخواهد بود، این مقاله راهنمای سریع و ساده شما برای یادگیری طراحی بسته بندی خواهد بود، این مطلب را نوعی کتاب تصور کنید که با یاد دادن اصول اولیه شما را برای یک طراحی منحصر به فرد بسته بندی محصول آماده میکند. مهم نیست از چه نرم افزاری برای طراحی بسته بندی استفاده میکنید، شما قرار است یاد بگیرید که چگونه کارهای هنری خودتان را آماده چاپ کنید و نیم نگاهی هم به انواع گونه های چاپ داشته باشیم. 

البته یک راه ساده تر برای تحقق ایده های شما وجود دارد، که آنرا به تیم طراحی بسته بندی ظریف گرافیک بسپارید، در غیر اینصورت اگر تمایل دارید بسته بندی زیبای خود را طراحی کنید پس با ما همراه باشید...

1.بهترین نرم افزار را انتخاب کنید

قبل از شروع به طراحی باید بدانید بهترین نرم افزار برای رسیدن به طرح مورد نظرتان کدام است؟ برای طراحی بسته بندی محصولات میتوانید از نرم افزارهای زیادی مثل فتوشاپ، کورل، ایلوستریتور و... استفاده کنید اما بیشتر طراحان بسته بندی طرح های خود را با نرم افزارهای برداری از قبیل ایلستریتور انجام می دهند، اگر با ابزارهای برداری فتوشاپ نیز آشنایی داشته باشید می توانید خروجی خوبی برای چاپ و طرح خود داشته باشید.

توجه داشته باشید که طراحی بسته بندی همانند طراحی لیبل نیست؛ نکته مهمی که در همان ابتدا به آن اشاره کردیم این هست که شما بتوانید طرح دو بعدی که در حال طراحی آن هستید را بصورت سه بعدی تصور کنید، چون بیشتر نرم افزارهای طراحی برای تولید تصاویر دوبعدی ساخته شده اند هرچند می توانید افزونه ها یا برنامه های مختلفی را بیابید که می توانند در این بخش به شما کمک کند. اسکو افزونه ای است که امکان این را به شما می دهد تا طرح خود را به صورت سه بعدی مشاهده کنید همچنین با کمک آن می توانید بسته بندی خود را بچرخانید و از زوایای مختلف به آن نگاه کنید. برخی از طراحان بسته بندی نیز از سینما فور دی استفاده می کنند و طرح های مسطح خود را به شکل سه بعدی تبدیل می کنند. هر چند ممکن است خروجی های این نرم افزارها بسیار واقع گرایانه نباشند که در ادامه مطلب راه حل آن را ارائه خواهیم کرد.

2. طراحی قالب بسته بندی

قالب از چند خط صاف و منحنی برای مشخص سازی نقشه بسته بندی در نرم افزارهای دو بعدی طراحی می شود، این طرح باید دقیق مشخص کند که قالب بسته بندی در کجای طرح باید خط تا ایجاد کند، کجا سوراخ ایجاد و کجا بریده شود و غیره. معمولا در طرح قالب تفاوت این خطوط با نقطه چین یا تغییر رنگ مشخص می شوند و با این روش در طراحی قالب،به سازنده قالب و طراح نشان میدهند که چگونه باید عمل کنند.

توصیه می کنیم لایه های مربوط به قالب در طراحی را به نام " چاپ نکن" تغییر دهید و یک یادداشت نیز برای چاپخانه همراه آن ارسال کنید که لایه ی خاموش شده برای مشخص سازی مکان طرح قالب بسته بندی است و نباید چاپ گردد. ایجاد ایده های شما بعنوان یک طرح چاپ شده مطمئنا به سادگی که به ذهنتان رسیده نخواهد بود.یک راه برای رسیدن به ابعاد مورد نظرتان این است که یک جعبه را بردارید و اندازه بگیرید تا بتوانید حجم و ابعاد واقعی بسته بندی را درک کنید. برای طراحی قالب می توانید از مقاله قالبسازی در طراحی بسته بندی کمک بگیرید

حقیقت اول: یک جعبه فقط جعبه نیست!

شما فکر می کنید یک جعبه تنها یک جعبه است؟ به این جمله بیشتر فکر کنید. حالا به اطراف خانه یا محل کار خود نگاهی بیاندازید و نمونه هایی از بسته بندی را پیدا کنید،متوجه خواهید شد که همه آنها به نوعی دارای یک جعبه هستند اما ممکن است در ابعاد،ارتفاع و عمق های متفاوتی باشند و ممکن است طرح های یکپارچه متفاوتی بر روی آنها باشد. اگر چه ممکن است جعبه ها با اشکال مختلفی وجود داشته باشند اما بطور فنی باید بدانید کارتن ها به دو شکل تولید و عرضه می شوند: کارتن های دارای قالب اختصاصی و جعبه های ساده.

جعبه هایی که قالب اختصاصی خود را دارند و کمی غیر معمول تر و خاص تر از جعبه های معمول در بازار هستند، برای محصولات رده بالا  مانند بسته بندی مخصوص هدایا، بسته بندی شیرینی های مخصوص و محصولات گران قیمت بکار میروند. این جعبه ها معمولا از دوبخش بالایی و پایینی تشکیل شده اند که روی جنس های سفت و سخت چاپ می شوند و در مصارفی که میخواهید محصول خاصی را بسته بندی کنید یا هزینه بسته بندی برای شما اهمیتی ندارد مناسب هستند.

جعبه های ساده یا بعبارتی تاشو طیف گسترده ای از محصولات از محصولات غذایی گرفته تا کالاهای خانگی مورد استفاده قرار می گیرند.این جعبه ها معمولا فقط از یک قالب واحد تشکیل شده اند که فقط طرحی بر روی یک کاغذ چاپ می شود و چند خط تا و برش و چسباندن (یک لبه) دارند.

شما باید یک جعبه چند ضلعی متناسب با محصول و بهای تمام شده مورد نظرتان را طراحی کنید. در صورتیکه قیمت خرده فروشی نسبتا پایین باشد شما نمی توانید هیچ بسته بندی بیسکویتی را با جعبه لوکس و گران قیمت بیابید،اما ممکن است بخواهید برای محصولاتی گران قیمت از قبیل جواهرات یا کفش بسته بندی گران قیمتی طراحی کنید،آنگاه براحتی می توانید از طرح های جاه طبانه بدون ترس از قیمت، طراحی خلاقانه خود را اجرا کنید.

حقیقت دوم: مدل های مختلفی برای بسته شدن جعبه ها وجود دارد.

بله ،درست زمانیکه سر خود را به اطراف بچرخانید متوجه خواهید شد که روشهای مختلف دیگری نیز وجود دارد که می توانید جعبه ها را ببندید.به اندازه گره ملوانان به نظر میرسد دهها نوع بسته بندی وجود دارد، بسیاری از اینها به گونه ای طراحی شده اند که مانند یک مهر و موم محکم برای بسته بندی به شمار میروند و نکته مهم در مورد آنها باز شدن آسانشان است.در زیر برخی از متداول ترین نوع بسته بندی ها وجود دارد:

دارای قفل زیرین استاندارد(مانند جعبه های دارویی)

دارای قفل زیرین معکوس استاندارد(دو درب بالا و پایین در خلاف جهت یکدیگر)

در هم قفل شونده و هم پوشاننده

حالا می توانید جعبه هایی که در اطرافتان وجود دارند را به خوبی بررسی کنید و متوجه شوید که هر کدام از آنها چه نامی دارند.هیچ کدام از بسته ها خوب یا بد نیست،فقط برخی از آنها به خوبی باز و بسته می شوند و برخی نیاز به چسب دارند و نمونه ای از آنها ممکن است بدون نیاز به چسب به راحتی بسته شوند و هزینه ها را کاهش دهند،هر یک از این انتخابها می تواند بسته به نیاز سفارش دهنده و با توجه به هزینه های نهایی بسته بندی و بازار هدف  انتخاب شوند.

همچنین برخی از سبک های خاص جعبه وجود دارند که دارای فرمت های  استاندارد صنعتی  و انواع بسته شدن هستند. چند مورد متداول از این نمونه بسته بندی ها را در زیر عنوان می کنیم:

بالش مربعی: جعبه ای با فرم منحنی ساده،با بسته های بسته بندی منحنی، که معمولا بسته های آبنبات یا مواد آرایشی از اینگونه جعبه ها هستند.

جعبه به سبک کتاب: با شکل کتابی و جلد برجسته، معمولا برای بسته های نرم افزاری سفارشی،مواد پزشکی یا آرایشی،اغلب برای تیراژهای محدود یا نمونه محصولات استفاده می شود و نمونه های دیگری از این قبیل، که اکنون فرصتی برای پرداختن به آنها وجود ندارد.

3. ذهن خود را برای سایر انواع بسته بندی باز کنید

بسته بندی فقط به جعبه ها محدود نمی شود،انواع زیادی از بسته بندی با اهداف مختلف وجود دارد، طرح هایی برای وسایل زاویه دار مانند لوله ها،کیسه ها و بطری ها، در حالیکه ممکن است مانند طرح های دیگر ،طرحشان بصورت دو بعدی و مربعی نسبتا ساده باشد یا ممکن است کمی سخت تر باشد.این زمانی است که نیاز به مدلسازی سه بعدی دارید و به شما این امکان را میدهد تا درمورد سطوح خمیده و غیر مسطح تصمیم گیری بهتری داشته باشید.

برخی بسته بندی ها حتی ساده تر از جعبه ها هستند و با یک طراحی ابتکاری آنها را به یک انتخاب عالی تبدیل می کند. برچسب های دو بعدی به چیزی به جز ابعاد طول و عرض نیازی ندارند و از این دست بسته بندی ها هستند.

طراحی کیف نیز ساده است و معمولا فقط به یک طرح آرم احتیاج دارد و حتی در برخی بخش هایش می تواند این آرم در روی آن تکرار شود (مانند طرح پارچه درونی کیفها).

6. طراحی خود را بی نقص کنید!

ساختن یک شاهکار پر زرق و برق کار ساده ای نیست اما می تواند با رعایت چند نکته در مسیر یک طراحی زیبا قرار بگیرید. اولین چیزی که شما باید در نظر بگیرید این است که برند محصول را در طراحی خود پر از جلوه و واضح کنید. شما می توانید این کار را با اولویت بندی لوگو،نام محصول و توضیحات محصول در قسمت جلوی بسته بندی انجام دهید این بی شک مهمترین کاری است که می توانید در طراحی بسته بندی خود انجام دهید. اگر بسته بندی واقعا شفاف و واضح نباشد مسلما مشتری آن کم میشود و آنچه را که با وضوح بیشتری است، خریداری می کند. این نکته را هر لحظه به یاد داشته باشد: باید بگونه ای طراحی کنید که فقط برای مصرف کننده دارید طراحی می کنید. بسیاری از طراحان به اشتباه طرحی را اجرا می کنند که خودشان در فروشگاه بعلت زیبایی آنرا انتخاب می کنند و این باعث می شود فروش محصول کاهش یابد. باید با مشتری قبل از شروع طراحی صحبت کنید تا تجربیاتش را در مورد مصرف کننده هدف در اختیار شما قرار دهد. پس از آن تحقیق در حوزه محصول مورد نظر انجام دهید تا از خطوط، طرح ها و گرافیک بازار محصول اطلاع یابید.

نکته دیگر اینکه طراحی بسته بندی باید دیدگاه احساسی عاطفی شخص را برانگیزد، روزانه ما و شما بیش از هزاران بسته بندی می بینیم، از آنجا که از اطلاعات تصویری اشباع شده ایم ،محصولی را خریداری می کنیم که با یک فشار عاطفی احساسی توجه مارا به خود جلب کند و در نهایت خرید می کنیم. این طراحی عاطفی می تواند شکل های مختلفی به خود بگیرد، هدف قرار دادن احساس جاه طلبی، دلتنگی، شادی یا حتی جسمی! شور و اشتیاق خود را خط مقدم طراحی خود قرار دهید و متوجه خواهید شد که مصرف کنندگان بصورت طبیعی تر به سمت محصول شما جذب می شوند.

7. افزودنیهای مجاز؛ برچسب بارکد و نمادها

وقتی قالب بسته بندی را به دست می گیرید و شروع به طراحی می کنید باید در همان ابتدا فضای کافی برای برخی اطلاعات اضافی در نظر بگیرید.

ابتدا یک فضای سفید در جلوی طرح خود در نظر بگیرید، فضای سفید واقعا نیازی به سفید بودن ندارد،این یک منطقه از طراحی بدون عطف است که هیچ متن یا گرافیک عالی در آن وجود ندارد! دقت کنید، این بخش به این معنا نیست که شما کلا طراحی ای در آن بخش انجام ندهید، این بخش تنها برای این است که فروشنده اگر خواست قیمت،تبلیغ یا برچسبی بر روی محصول شما بزند،بتواند در فضای خالی بسته بندی این کار را انجام دهد و اطلاعات شما در زیر برچسب فروشنده پنهان نشود

دومین موردی که باید در نظر بگیرید بارکد است،مشتری حتما قبلا برای محصول شما بارکدی ثبت نکرده است اما برای ایجاد بار کد نیاز به اعداد زیر کدهای خطی بارکد دارد تا بتواند بار کد مورد نظر شمارا ثبت سیستم کند ،تصویر بارکد باید به صورت ای پی اس (خروجی ایلستریتور) باشد،بارکدها معمولا در کنار بسته یا انتهای آن قرار میگیرند، با رعایت استانداردهای بین المللی ارتفاع بارکد حداقل باید 16 میلی متر باشد.

شما همچنین باید فضایی برای مجموعه ای از آیکون ها در قسمت پشت یا پایین بسته بندی خود ایجاد کنید که نشان میدهد  مواد مورد استفاده در ساخت بسته چه از نظر استاندارد و چه بسته های بازیافتی مطابقت دارد و همچنین اجزای محصول داخل بسته بندی.اگر شما در حال طراحی بسته بندی هستید ممکن است به شما بگویند چه اطلاعاتی را برای بسته بندی در نظر بگیرید،اما باید بدانید بسته بندی با چه مواردی و آپشن هایی دقیقا چاپ خواهد شد تا بتوانید همه چیز را در نظر بگیرید، می توانید وکتور مجموعه ای از آیکون ها را قرار دهید.

همچنین می توانید فضایی برای سه برچسب مهم زیر در نظر بگیرید: (هر چند این علائم را مطمئنا بر روی محصولات ایرانی کمتر دیده اید یا شاید ندیده باشید)

Jumping Bunny:: نشان می دهد که این محصول روی حیوانات آزمایش نشده است.

Soil association  انجمن خاک: این انجمن استانداردهای زیست محیطی را برای محصولاتی که طیف وسیعی از محصولات را تامین می کنند مشخص می کند

Vegetarian Society  انجمن گیاه خواری: نشان می دهد که این محصول برای گیاهخواران مناسب است

این نمونه علائم ها باید خوانا و واضح باشند بر روی بسته بندی مگر اینکه باعث ایجاد نکته انحرافی در طراحی بسته بندی شوند.

پیشنهاد می کنیم مقاله " مفهوم نماد و علائم روی بسته بندی " را مطالعه نمائید.

8. ایجاد یک مدل سه بعدی از طراحی بسته بندی

ایجاد یک مدل سه بعدی پس از طراحی نهایی بسته بندی یک از ملزومات کار حرفه ایست تا هم مشتری و هم خودتان بدانید که این طرح در دنیای واقعی چگونه نمود پیدا خواهد کرد.دو روش برای تولید این گونه مدل ها وجود دارد.

مدل دیجیتالی و مدل واقعی(ساخت ماکت) که واقعا هر کدام به نوبه خود برای طراحی و مشتری کمک شایانی خواهند کرد تا بتوانند از زوایای مختلف و با ابعاد واقعی طرح نهایی را ببینند و بررسی کنند که محصول در قفسه ها به چه صورت قرا ر می گیرد و دیده می شود.

نوع دیگر این است که شما با استفاده از یک  نرم افزار ،طرح بسته بندی خود را به یک تصویر سه بعدی  تبدیل کنید و اینگونه می توانید خروجیهای نا محدودی از زوایای مختلف بسته بندی خود داشته باشید اما در نهایت این طرح را هم باید بر روی کاغذ چاپ کنید و به بررسی دقیق ابعاد آن بپردازید.

خروجی چاپ تست خود را برای ماکت سازی که گرفتید نگران کیفیت چاپ نباشید،این تمرین صرفا به شما امکان دیدن حجم واقعی محصول،چینش محصول و ...را میدهد.همچنین می توانید متوجه شوید که وقتی محصول روی قفسه قرار می گیرد کدام بخش از آن بیشترین دید را دارد و  مشتری می تواند با آن ارتباط برقرار کند،و این تمرین بسیار عالیست تا شما میزان اندازه فونتهایی که استفاده کرده اید را بسنجید، در نهایت بعد از نمونه سازی نهایی شما می توانید آنرا به همراه فایل آماده به چاپ شده بسته بندی تان به چاپخانه ارسال کنید تا بصورت فیزیکی نحوه باز و بسته شدن بسته بندی را به چاپخانه نشان دهید.

9. گزینه های خاتمه چاپ خود را درک کنید

شما قالب بسته بندی را دریافت کردید،عناصر طراحی خود را بر روی آن قرار دادید،یک مدل سه بعدی و فیزیکی از آن تولید کردید و اکنون آماده برای ارسال به چاپ هستید. برای بسیاری از طراحان بسته بندی آغاز این فرایند وحشتناک ترین مرحله از فرایند طراحی و چاپ بسته بندی است.ارائه طرح های خود به مشتری و تولید آنها می تواند کمی ترسناک باشد اما روشهایی وجود دارد تا شما مطمئن شوید بسته آماده شده بهترین کاری خواهد بود که می توانید داشته باشید.

حتما فایل آماده به چاپ را به همراه ماکت به چاپخانه ببرید و در مورد جنس کاغذ بسته بندی ،مات یا براق بودن بسته بندی مشاوره بگیرید تا تحمل نگهداری و جلوگیری از آسیب رسیدن به محصول را داشته باشد که در این زمینه می توانید با تیم طراحی بسته بندی ظریف گرافیک مشورت کنید

10. آماده سازی برای چاپ

بعد از تحویل طرح و فایل سه بعدی از تیم ظریف گرافیک مشاوره بگیرید و با چاپچی خود برای سایز و خط قالب تبادل اطلاعات کنید،هزینه های بسته بندی بسته به نوع چاپ، نحوه برش ها و خط تا ها و نرخ رنگ و کاغذ مصرفی متفاوت است.چاپهای بزرگتر معمولا ارزش بیشتری نسبت به کارهای دارای ریزه کاری دارند.شاید راه حلی را بیابید که چاپ تعداد دو برابری محصول مقرون به صرفه تر از چاپ با تعداد کم است.

فایلهای آماده به چاپ خود را می توانید بصورت پی دی اف در اختیار چاپخانه قرار دهید،این امکان به چاپخانه داده می شود که در صورت خرابی در فایل ارسالی ،نسبت به رفع ‌آن اقدام کنند. حتما اطمینان حاصل کنید که تصاویر هنری حاضر شده از جانب شما با300 دی پی آی و باکیفیت عالی در طراحیتان قرار گرفته اند و حتما فضای رنگ آر جی بی را به سی ام وای کی تغییر دهید. زمانیکه بسته بندی های شما آماده تحویل شد،به خوبی دقت کنید و تا جاییکه امکان دارد کیفیت تمام بسته بندی های رسیده به شما یکسان باشد،هر چند ممکن است در زینک های مشترک حدود هشت در صد از کل کار در حین چاپ با خطا مواجه شوند و این طبیعی خواهد بود اما بعضی وقتها ممکن است یکی از رنگها با  بقیه رنگها متفاوت باشد و باید به اطلاع چاپچی برسانید تا نسبت به رفع یا چاپ مجدد آن اقدام کند.

تبریک. حالا بسته بندی شما آماده است!!

اکنون بسته بندی جذاب و زیبای شما آماده شده است و می توانید آنرا در قفسه فروشگاهها ببینید،هیچ چیزی لذت بخش تر از آن نیست که طرح بسته بندیتان را در بورد فروشگاهها و تلویزیون ببینید.مطمئنا اینقدر خوشحال خواهید بود که خروجیهای مختلفی از آن تهیه می کنید و در وبسایت یا شبکه های اجتماعی خود به اشتراک میگذارید،در این مقاله ما از الف تا نون اصول طراحی بسته بندی را به شما آموزش دادیم ، اجازه بدهید یکبار دیگر مراحل را مرور کنیم تا با جمع بندی خوبی مطلب را به پایان برسانیم:

بدنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد طراحی بسته بندی هستید؟ کافیست در بخش نمونه کارهای سایت، مقالات بسته بندی را مطالعه کنید یا تگ بسته بندی انتهای مقاله را کلیک کنید تا کلی اطلاعات در مورد بسته بندی اعم از مقالات و نمونه بسته بندی های ظریف گرافیک برای شما لیست شوند.